مفهوم توریسم و انواع آن

توریسم Tourism یا گردشگری یکی از مهمترین صنایع تاثیرگذار در اقتصاد هر کشوری است که روز به روز پیشرفت و رشد بیشتری می‌کند و در دنیای مدرن امروزی بسیار مورد توجه قرار دارد. سفر یکی از لازمه‌های زندگی بشر است و زندگی بدون آن معنایی نخواهد داشت، همانطور که می‌دانید سالانه میلیون‌ها انسان با دلایل موجه به نقاط مختلف جهان سفر می‌کنند و به بازدید از جاذبه‌ها و طبیعت می‌روند و بدین گونه به ماجراجویی می‌پردازند و بر تجربیات خود می‌افزایند. ولی جالب است بدانید این صنعت جذاب و رو به رشد تنها به جاذبه‌های توریستی و طبیعت گردی ختم نمی‌شود و امروزه شاهد انواع گوناگون توریسم هستیم که در ادامه به بررسی و معرفی مهمترین آن‌ها خواهیم پرداخت.

توریسم چیست؟

طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری، توریسم Tourism در حقیقت مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی است که یک شخص به طور مستقل و یا در قالب گروه در جایی که محل سکونت و زندگی او نیست، انجام می‌دهد و افرادی که به مدت حداقل یک شب و حداکثر یک سال در مکانی غیر از محل زندگی خود با هدف گشت و گذار و تفریح و سپری کردن اوقات فراغت، اقامت می‌کنند، توریست یا گردشگر نام دارند.

صنعت توریسم Tourism به طور کلی به دو بخش داخلی و خارجی یا بین المللی تقسیم می‌شود و امروزه بسیاری از کشورها از طریق جذب توریست‌های خارجی، درآمدهای میلیارد دلاری کسب می‌کنند و بسیاری از افراد نیز با سفر به کشورهای گوناگون و آشنایی با فرهنگ و سنت های دیرینه آن ها به توریسم درمانی می‌پردازند.

کدام کشورها در صنعت توریسم Tourism قوی ترند و علت آن چیست؟

صنعت توریسم Tourism یکی از صنایع نوپا است و در حدود ۴ دهه است که کشورهای مختلف به این فکر افتاده‌اند که از این طریق به اقتصاد خود کمک کرده و درآمدهای ناشی از تولید ناخالص ملی را افزایش دهند.

کشور زیبای فرانسه

فرانسه یکی از موفق‌ترین کشورهای جهان در صنعت توریسم Tourism  است که سالانه میزبان ۸۹ میلیون توریست خارجی است. یکی از مهمترین دلایلی که فرانسه به یکی از توریستی‌ترین کشورهای اروپایی و جهان تبدیل کرده، وجود جاذبه‌های گردشگری و تاریخی فراوان و همچنین تاریخ غنی این کشور و طبیعت زیبای آن است. همچنین فرانسه یکی از کشورهای پیشرو در زمینه مد است و میلیون‌ها توریست تنها به همین دلیل جذب سفر به شهرهای زیبای آن می‌شوند. توریستی‌ترین شهرهای فرانسه عبارتند از پاریس، لیون، استراسبورگ و آلزاس و حتما می‌دانید که مشهورترین جاذبه فرانسه برج ایفل نام دارد.

اسپانیا

اسپانیا یکی دیگر از توریستی‌ترین کشورهای جهان است و سالانه در حدود ۸۳ میلیون گردشگر خارجی وارد شهرهای مختلف این کشور اروپایی و زیبا می‌شوند. جالب است بدانید بالغ بر ۱۱ درصد درآمدهای خالص این کشور از طریق توریسم Tourism تامین می‌شود. در این کشور شهرها و جزیره‌های زیبا و بی‌نظیری وجود دارد که باعث جذب این حجم از توریست در سال می‌شود، شهرهای زیبای بارسلونا و مادرید از بهترین و توریستی‌ترین شهرهای این کشور تاریخی و زیبا هستند. در اسپانیا آثار تاریخی بسیاری وجود دارند که نام آن‌ها را می‌توان در فهرست یونسکو مشاهده کرد، همچنین فوتبال یکی دیگر از عوامل جذب توریست به این منطقه است.

آمریکا

ایالات متحده آمریکا نیز با حدود ۸۰ میلیون توریست در سال، یکی از بهترین و موفق‌ترین کشورهای دنیا در زمینه توریسم Tourism است. همانطور که می‌دانید آمریکا سرزمین پهناور و چهار فصلی است که در تمامی طول سال می‌توان به نقاط مختلف آن سفر کرد و این کشور تمامی زیبایی ها، تاریخ و طبیعت بی‌بدیل را یکجا و در کنار هم دارد. شهرهایی مانند لاس وگاس و میامی از بهترین شهرهای توریستی آمریکا به شمار می‌روند.

چین

کشور چین هم یکی دیگر از پرتوریست‌ترین مناطق جهان است و سالانه بالغ بر ۶۳ میلیون گردشگر از سراسر جهان به این سرزمین کهن سفر می‌کنند. از آنجایی که چین تاریخ بسیار کهن و غنی دارد، مکان بسیار جذابی برای افرادی است که علاقه به تاریخ‌شناسی و گشت و گذار در کوچه پس کوچه‌های قدیمی و معابد هزارساله دارند و جالب است بدانید تنها میلیون‌ها گردشگر در سال برای بازدید از دیوار چین که یکی از عجایب هفتگانه است به این کشور سفر می‌کنند و صنعت توریسم Tourism در سال‌های اخیر رونق بسیاری به اقتصاد چین بخشیده است.

ایتالیا

ایتالیا با ورود سالانه ۶۲ میلیون توریست خارجی تبدیل به یکی از پرطرفدارترین کشورها در بین توریست‌های بین المللی شده و این کشور نیز مانند اسپانیا، پیشرفت صنعت توریسم Tourism خود را مدیون بناها و آثار تاریخی بسیار زیبایی است که بیشتر آن‌ها در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. آب و هوای ایتالیا بسیار مطلوب سفر است و نسبت به دیگر کشورهای اروپایی بسیار خوش آب و هوا است که این موضوع در جذب توریست در تمامی ماه‌های سال به این کشور تاثیر بسزایی دارد.

کشور ترکیه

ترکیه در دو دهه اخیر به پیشرفت‌های باورنکردنی و فوق‌العاده چشمگیری در زمینه توریسم Tourism دست یافته و تعداد گردشگرانی که به شهرهای مختلف آن سفر می‌کنند کمتر از بازدید کنندگان بریتانیا نیستند و درآمد سالانه ترکیه از توریسم Tourism بالغ بر ۲۹ میلیارد دلار است. یکی از مهمترین دلایل جذب توریست‌های خارجی به ترکیه، ارزان بودن تورها و مسافرت به این کشور زیبا است. از بهترین و توریستی‌ترین شهرهای ترکیه می‌توان به استانبول و آنتالیا اشاره کرد.

مکزیک

مکزیک یکی از زیباترین کشورها واقع در آمریکای مرکزی است که سال‌های سال است که مورد توجه گردشگران خارجی قرار گرفته و سالانه میزبان ۴۱ میلیون توریست خارجی است. این کشور زیبا با تاریخ کهن و طبیعت بی‌نظیری که دارد، هوش از سر مسافران می‌برد، همچنین بسیاری از گردشگران مجذوب غذاهای خوش طعم این مرز و بوم و فرهنگ و مردم مهربان و مهمان نواز آن می‌شوند. لازم به ذکر است درصد قابل توجهی از درآمد ناخالص ملی مکزیک از طریق توریسم Tourism تامین می‌شود.

کشور زیبای آلمان

آلمان یکی از زیباترین و صنعتی‌ترین کشورهای اروپایی است که درسال‌های اخیر صنعت توریسم Tourism نیز به کمک صنایع دیگر به کمک رشد و پویایی اقتصاد این کشور پیشرفته آمده و سالانه ۳۹ میلیون توریست خارجی به این سرزمین زیبا مسافرت می‌کنند. آلمان نیز مانند سایر کشورهای اروپایی تاریخ غنی و آثار باستانی با ارزشی دارد که باعث جذب گردشگران خارجی به شهرهای مختلف آن می‌شود، همچنین آلمان یکی از امن‌ترین و مطمئن‌ترین مقاصد گردشگری است و گردشگران با خیال آسوده می‌توانند عازم این کشور شوند.

تایلند، مقصد امن و محبوب گردشگران خارجی

تایلند یکی از زیباترین کشورها در منطقه جنوب شرقی آسیا است و با فرهنگ جذاب و مردم دوست داشتنی و مهربانی که دارد سالانه پذیرای بیش از ۳۸ میلیون توریست خارجی از سراسر جهان است. دلایل بسیار زیادی برای جذب گردشگران به تایلند وجود دارد، طبیعت زیبا و آب‌های فیروزه‌ای و آفتاب درخشانی که همیشه در وسط آسمان می‌درخشد، غذاهای خیابانی خوشمزه و ارزان، مهمانی و پایکوبی‌های شبانه، سواحل طلایی و بی‌نظیر و امنیت کامل و بسیاری موارد دیگر که می‌توان یک لیست طولانی از آن‌ها تهیه کرد. تایلند جزایر و سواحل بسیار دیدنی دارد و محبوب‌ترین شهرهای آن برای سفر، پوکت و پاتایا هستند.

بریتانیای کبیر

یکی از زیباترین کشورهای اروپایی که به تازگی هم از اتحادیه اروپا خارج شده، بریتانیا است و از توریستی‌ترین مناطق جهان به شمار می‌رود. انگلستان سالانه میزبان حدود ۳۶ میلیون گردشگر خارجی است که از شهرهای مختلف آن بازدید می‌کنند و درآمد این کشور از صنعت توریسم Tourism بالغ بر ۱۷ میلیارد دلار در سال است. از جمله توریستی‌ترین شهرهای انگلیس می‌توان به شهر زیبای لندن، لیورپول، نیوکاسل و لیدز اشاره کرد و هر توریستی که به این کشور سفر می‌کند بدون دیدن رودخانه تایمز از کشور خارج نمی‌شود.

همانطور که در میان مطالب گفته شد و مطالعه کردید دلایل بسیاری از قبیل جاذبه های گردشگری، طبیعت، آزادی های مختلف اجتماعی، امنیت، ارزان بودن مقاصد گردشگری و به طور کلی وجود زیرساخت های قوی و موثر در صنعت توریسم Tourism یک کشور باعث جذب گردشگران خارجی به آن می‌شود.

انواع توریسم Tourism

توریسم یا گردشگری در انواع مختلفی وجود دارد از جمله مهمترین آن‌ها عبارتند از گردشگری تاریخی جهت بازدید از اماکن باستانی و موزه ها، توریسم فرهنگی و توریسم تاریخی فرهنگی برای شرکت در جشنواره‌های فرهنگی و یا آشنایی با فرهنگ دیگر کشورها و تمدن و سنن آنها، گردشگری مجازی، توریسم درمانی یا توریسم پزشکی و گردشگری تفریحی که پایه‌گذاری آن از بریتانیا بوده و توریسم سلامت، از دیگر انواع گردشگری می‌توان به توریسم انتظار که نوع دیگری از توریسم است که قدمت طولانی دارد ولی برای اولین بار در سال 2017 به صورت رسمی معرفی شد، گردشگری زمستانی و گردشگری انبوه اشاره کرد.

توریسم در اروپا، آمریکا، آسیا، آفریقا، استرالیا

قاره سبز بیشترین درآمدزایی را از صنعت توریسم Tourism دارد و به دلیل تراکم و تعداد زیاد کشورهای اروپایی بالغ بر ۵۲ درصد از توریست‌های خارجی راهی این قاره زیبا می‌شوند، از نظر جذب گردشگران خارجی، آسیا نیز در وضعیت خوبی قرار دارد و ۲۴ درصد از توریست‌های خارجی این قاره را برای سفر انتخاب می‌کنند و قاره آمریکا تنها ۱۶ درصد توریست‌های خارجی را به خود اختصاص داده است ولی جالب است بدانید کشور آمریکا با اختلاف ۲۰۰ میلیارد دلاری پردرآمدترین کشور دنیا در زمینه توریسم Tourism به شمار می‌رود.

اروپای مرکزی و شرقی از جمله کشورهای کم هزینه برای توریست‌های خارجی به شمار می‌روند و به همین دلیل بسیاری از گردشگران این کشورها را برای مقاصد سفر خود انتخاب می‌کنند، کشورهایی از قبیل لهستان، روسیه، جمهوری چک و مجارستان که زیبایی‌های بسیاری را نیز در خود جای داده‌اند.در آسیا نیز تایلند کشوری ارزان و سنگاپور کشوری گران برای توریست های خارجی به شمار می‌رود و این کشورها به همراه لائوس و ویتنام مقصدی جذاب برای گردشگران خارجی هستند.

جالب است بدانید تعداد بازدید کنندگان خارجی کشورهای ژاپن و هنگ کنگ از کشور چین بسیار کمتر است ولی درآمد این دو کشور پیشرفته از صنعت توریسم نسبت به چین، ۲ میلیارد دلار بیشتر است.

یکی دیگر از توریستی ترین کشورهای آسیایی که در منطقه خاورمیانه قرار دارد، امارات متحده عربی است که طی 3 دهه به چنان پیشرفتی دست یافته که گویی در آینده به سر می‌برد، تنها در 10 روز اول تعطیلات کریسمس در حدود یک میلیون توریست خارجی از شهر دبی در این کشور بازدید کرده‌اند و صنعت توریسم Tourism مهمترین منبع درآمد امارات علیرغم داشتن چاه های نفتی به شمار می‌رود.

جالب است بدانید در سال ۲۰۱۷ میلادی بیشترین درآمد از توریسم Tourism را کشور استرالیا و نیوزلند داشته‌اند و در این سال هزینه سفر هر گردشگر خارجی در استرالیا به طور متوسط در حدود ۵ هزار دلار و در نیوزلند در حدود ۳ هزار دلار آمریکا بوده است و این کشورها از توریسم و گردشگران خارجی به بهترین شکل بهره‌وری و پول‌های زیادی را به اقتصاد خود تزریق می‌کنند.

صنعت توریسم Tourism در آفریقا تعریف چندانی ندارد و این موضوع دلایل مختلفی از جمله جنگ، فقر، نبود امنیت، خشکسالی و بسیاری موارد دیگر است. البته جزایر و کشورهای خاصی در آفریقا وجود دارند که مقصد جذابی برای ثروتمندان جهان هستند از جمله جزایر زیبای سیشل و یا جزیره موریس، ولی به طور کلی به خصوص در سال‌های اخیر توریسم Tourism در این قاره پیر و پهناور رونق چندانی نداشته است. از جمله توریستی‌ترین کشورهای آفریقایی می‌توان به مصر، آفریقای جنوبی و مراکش اشاره کرد.

ضعف توریسم Tourism در کدام کشورها بیشتر است و علت آن چیست؟

به طور کلی برای رتبه بندی کشورها در زمینه توریسم Tourism شاخص‌ها و معیارهای مختلفی وجود دارد که عبارتند از: منابع فرهنگی و کسب و کار، زیرساخت های زمینی و هوایی، بهداشت و سلامت، امنیت گردشگران، فناوری اطلاعات و ارتباطات، منابع طبیعی و انسانی و بازار کار، پایداری زیست محیطی، آزادی‌های اجتماعی و بین المللی و زیرساخت خدمات گردشگری و بسیاری موارد دیگر که برخی از کشورها به دلیل وجود این زیرساخت‌ها و شاخص ها، امروزه تبدیل به مقاصد محبوب گردشگران و حتی سرمایه‌گذاران خارجی شده‌اند.

متاسفانه ایران در زمینه توریسم Tourism وضعیت و رتبه خوبی ندارد، با اینکه وطن ما یکی از کهن‌ترین سرزمین ها با فرهنگ و تاریخی غنی و آثار باستانی بسیار با ارزش است، ولی توریسم ایران بسیار ضعیف است و تعداد گردشگران خارجی روز به روز در حال کاهش است.
کم توریست ترین کشورهای جهان عبارتند از: جزیره نائورا در اقیانوس آرام با تنها 200 گردشگر خارجی در سال، کشور سومالی با 500 توریست خارجی در سال، کشور تووالو در اقیانوس آرام جنوبی با 1200 گردشگر خارجی در سال، کشور Kiribati با 4700 گردشگر خارجی در سال، جزایر مارشال در اقیانوس آرام شمالی با 5 هزار توریست، گینه با 6 هزار گردشگر خارجی که اخذ ویزای آن بسیار دشوار است، کشور ترکمنستان با 7 هزار گردشگر خارجی در سال، سائوتومه و پرینسیپ در سواحل آفریقای مرکزی با 8 هزار توریست خارجی، کشور کومورو در اقیانوس هند با 15 هزار توریست خارجی در سال، این کشور دارای سنت های خشک و دینی سختگیرانه‌ای که هر گردشگر خارجی را به جای جذب کردن، دفع می‌کند. بیشتر این کشورهایی که نام بردیم به دلایلی از قبیل نبود امنیت و وجود هرج و مرج و حملات تروریستی، دسترسی سخت و عدم وجود زیرساخت‌های کافی برای ایجاد آسایش و رفاه گردشگران در رتبه‌های پایین توریسم Tourism جهانی قرار دارند.