سلامت و بهداشت روان افراد در مهاجرت
آرینا صادقی
بروزرسانی:
انتشار: ۴ سال پیش
سلامت و بهداشت روان در مهاجرت موضوعی است که این روزها ذهن جامعه شناسان و روانشناسان را به خود مشغول کرده است. برای درک بهتر موضوع بهتر است در ابتدا به مفهوم مهاجرت، مراحل و اهمیت آن واقف شویم. مهاجرت یک پدیده اجتماعی است. این پدیده اجتماعی شامل دو مرحله قبل و بعد از مهاجرت می‌شود. فرایندهای قبل از اقدام به مهاجرت شامل عوامل مؤثر در تصمیم به مهاجرت، انتخاب یکی از بهترین کشورها برای مهاجرت، برآورد هزینه‌های مورد نیاز و انتخاب بهترین روش مهاجرت است. فرایندها و اتفاقات بعد از مهاجرت نیز شامل نقل‌مکان به یک منطقه جغرافیایی جدید، تطبیق با نیازهای فرهنگی جدید، سازگاری با محیط، تغیر شرایط مالی، تغییر موقعیت شغلی و غیره است. موسسه مهاجرتی GO2TR از متخصصانی تشکیل شده است که هرکدام سابقه مهاجرت به کشورهای مختلف جهان را دارند. از این رو نه‌تنها می‌توانند شما را در انتخاب مسیر درست راهنمایی کنند، بلکه پس از حضور در کشور مقصد نیز پشتیبان شما خواهند بود.
برای ارتباط با کارشناسان مهاجرتی GO2TR کافیست به رایگان با ما تماس بگیرید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- مهاجرت؛ نقل مکان اجتماعی و روان‌شناختی
- مهاجرت؛ پدیده باستانی
- اهمیت سلامت و بهداشت روان در مهاجرت
- انگیزه مهاجرت؛ سلامت و بهداشت روان مهاجرین
- عوامل جذب کننده؛ سلامت بهداشت و روان مهاجرین
- بهبود سلامت و بهداشت روان در کشور مقصد
- عوامل فشار؛ بهداشت و سلامت روان مهاجرین
- عوامل مؤثر در سلامت و بهداشت روان مهاجرین
- شرایط اقتصادی و اجتماعی مهاجرین در کشور مقصد
- انتخاب روش مهاجرتی
- آشنایی با زبان کشور مقصد
- جدایی از خانواده
- سایر عوامل مؤثر
مهاجرت؛ نقل مکان اجتماعی و روان‌شناختی
مهاجرت صرفاً یک نقل‌وانتقال مکانی نیست بلکه نوعی نقل‌مکان اجتماعی و روان‌شناختی محسوب می‌شود. مهاجرت خود به‌تنهایی باعث ایجاد اختلال در سلامت و بهداشت روان افراد نمی‌شود اما چنانچه به‌صورت صحیح و با آگاهی انجام نگیرد، اثرات بدی بر روی سلامت و بهداشت روان افراد خواهد گذاشت. این امر به‌ویژه برای افرادی که مسیر پرخطر مهاجرت غیرقانونی را انتخاب می‌کنند، بیشتر مشهود است.
فرایند مهاجرت به‌تنهایی باعث به خطر افتادن سلامت و بهداشت روان در افراد نمی‌شود بلکه در بسیاری مواقع موجب ارتقا سطح زندگی آنها می‌شود. به‌ویژه اگر روش مهاجرت قانونی و صحیح باشد همچنین با کسب اطلاعات کامل در مورد کشور مقصد انجام گیرد.
مهاجرت؛ پدیده باستانی
مهاجرت بشر یک پدیده‌ی باستانی است. مهاجرت هم‌زمان با معیشت انسان‌ها روی زمین به وجود آمده است. درگذشته مهاجرت تنها حرکت از یک مکان به مکان دیگر بود و هدف از آن دستیابی به شرایط آب و هوایی بهتر و یا یافتن زمین حاصل‌خیزتر انجام می‌گرفت اما امروزه با ایجاد مرزهای سیاسی میان کشورها مفهوم مهاجرت اندکی تغییر کرده است. این روزها مهاجرت به مفهوم حرکت از یک مرز سیاسی به مرز سیاسی دیگر به هدف دستیابی به شرایط زندگی بهتر است. بنابراین مهاجرت چه درگذشته و چه امروز به هدف ارتقا سطح زندگی انجام گرفته است. اگر انواع مهاجرت و انگیزه آن به هدف پیشرفت انجام شود نه تنها خللی در سطح سلامت و بهداشت روان مهاجرین ایجاد نمی‌کند بلکه موجب ارتقای سطح سلامت و بهداشت روان افراد خواهد شد.
- بیشتر بخوانید: (آیه مهاجرت) وقتی خدا هم میگه مهاجرت کن
اهمیت سلامت و بهداشت روان در مهاجرت
مهاجرت به‌ویژه از دهه گذشته به‌طور گسترده در سطح جهان رو به افزایش بوده است. جمعیت شناسان تخمین زده‌اند که امروزه حدود ۳٫۱٪ از جمعیت کل جهان مهاجر هستند. به زبان ساده‌تر در حال حاضر دویست و چهارده (۲۱۴) میلیون نفر به‌عنوان مهاجر در سطح بین‌المللی وجود دارند. همچنین انتظار می‌رود با گسترش جهان‌بینی مردم و تنوع فرهنگ‌های مختلف این رقم روند افزایشی داشته باشد. بنابراین مبحث سلامت و بهداشت روان در مهاجرت نه تنها موضوعی مهم و محل توجه است بلکه نیازمند بررسی زیاد و موشکافانه است.
انگیزه مهاجرت؛ سلامت و بهداشت روان مهاجرین
انگیزه‌ی مهاجرت بسیار گسترده بوده و شامل موارد زیادی می شود. افرادی که از مرزهای کشور خود به قصد مهاجرت خارج می شوند، انگیزه های متفاوتی دارند. جامعه شناسان این انگیزه را تحت دو عنوان؛ عوامل جذب کننده و عوامل فشار تفسیر می کنند. اورت لی(پژوشگر مهاجرت) در سال ۱۹۶۶ میلادی نظریه ی فشار روانی مهاجرین را ارائه کرد. در میان این نظریه وی تعدادی از عوامل تحریک کننده مردم به مهاجرت از محل مبدأ و تعدادی از عواملی جذب کننده‌ی مردم به سمت مقصد را بیان می کند. نمونه هایی از عوامل فشار و کشش نظریه‌ی اورت لی به شرح زیر است:
| عوامل جذب کننده در مهاجرت | عوامل فشار در مهاجرت |
|---|---|
| فرصت‌های شغلی مناسب | کمبود شغل |
| شرایط زندگی بهتر | فرصت‌های اندک |
| آزادی سیاسی و مذهبی | کمبود امکانات آموزشی |
| امکانات تحصیلی مناسب | نرخ پایین ازدواج |
| امکانات بهداشتی و پزشکی بهتر | فشار حکومت‌ها |
| شرایط آب و هوایی بهتر | تبعیض و نابرابری اجتماعی |
| امنیت | جنگ |
| پیوند‌های خانوادگی و… | کمبود امکانات بهداشتی و… |
مهاجرت‌هایی که تحت دو عامل فشار و یا جذب کننده انجام می گیرد، هرکدام تاثیرات متفاوتی بر سلامت و بهداشت روان مهاجرین خواهد گذاشت. در ادامه‌‌ی مطلب نمونه هایی از این عوامل را شرح خواهیم داد.
عوامل جذب کننده؛ سلامت بهداشت و روان مهاجرین
اغلب اوقات افراد به منظور ارتقای سطح زندگی خود اقدام به مهاجرت می کنند. این نوع مهاجرت تحت تأثیر عوامل جذب کننده اتفاق می افتد؛ به این معنی که اشخاص مجذوب امکانات، رفاه، امنیت و… کشوری می شوند، که به عنوان مقصد مهاجرت انتخاب کرده اند. این نوع مهاجرت‌ها در بیشتر مواقع چنانچه با رعایت اصول و با اطلاع کامل انجام گیرد، منجر به یک مهاجرت موفق شده و موجب ارتقای سطح سلامت و بهداشت روان مهاجرین خواهد شد.
این نکته را نباید فراموش کرد، سلامت بهداشت و روان مهاجرین تنها به عوامل برون زا بستگی ندارند، گاهی شاخصه های سنجش سلامت روان در مهاجرت مربوط به عوامل درونی است اما طبق آخرین برسی‌های پژوهشگران میزان اقتصاد و رفاه کشور مقصد و رسیدگی حکومت‌ها به مهاجرین تأثیری مستقیم بر ارتقا سلامت و بهداشت روان آنها خواهد داشت.
بهبود سلامت و بهداشت روان در کشور مقصد
عواملی وجود دارد که باعث بهبود سلامت روانی مهاجران در کشور مقصد می‌شود. این عوامل شامل؛ یافتن مکان مناسب برای زندگی، اخذ فرصت‌های شغلی خوب، پیوستن به اعضای خانواده در کشور مقصد، دسترسی به خدمات عمومی بهتر، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی بهتر، عدم محدودیت‌های فرهنگی و… است. جی گیبسون (Gibson J) جامعه شناس مشهور در کتاب مهاجرت و سلامت روان خود نقل می کند:
برسی زندگی و سلامت روانی مهاجرینی که از تونگا به نیوزیلند مهاجرت کرده اند؛ به ویژه زنان و دخترانی که در کشور خود تحت فشار بودند، نشان می دهد. افرادی که به کشوری با رفاه اقتصادی بیشتر مهاجرت می کنند، عموما سطح سلامت روان آنها بهبود خواهد یافت.
به نقل از ncbi
عوامل فشار؛ بهداشت و سلامت روان مهاجرین
نوع دیگری از مهاجرت وجود دارد؛ که افراد تحت عوامل فشار در کشور مبدا مجبور به مهاجرت می شوند. مهاجر پناهنده (شخصی که به خاطر ترس از آزار و اذیت به دلایل نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در یک گروه اجتماعی خاص، افکار سیاسی اقدام به مهاجرت می کند)، پناهندگی جستجوگر (شخصی که به هر دلیلی کشور مبدأ خود را ترک کرده و درخواست پناهندگی و محافظت در کشور دیگری را داده است) و غیره. نمونه هایی از این افراد هستند.
اغلب افرادی که تحت فشارهای روانی گزینه ی پناهندگی را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند. فشار و مشکلات روانی بیشتری را نسبت به سایر مهاجرین تجربه خواهند کرد. مشکلاتی مثل؛ تجربه‌ی مسیر ناامن، مقابله با خطرات محیطی، بلاتکلیفی زیاد، زندگی در کمپ های غیر اصولی و…
عوامل مؤثر در سلامت و بهداشت روان مهاجرین
شرایط و عوامل مختلف که در مسیر مهاجرت قرار دارد. بر روی سلامت و بهداشت روان مهاجرین اثر گذار است. انتخاب روش مهاجرتی، نحوه ی اسکان یافتن در کشور مقصد، توانایی سازگاری با محیط و فرهنگ کشور مقصد، نحوه نگرش مردم کشور مقصد نسبت به مهاجرین و… نمونه هایی هستند؛ که سلامت و بهداشت روان مهاجرین را تحت تاثیر قرار می دهد؛ اما چگونه می توان این تاثیر را در جهت مثبت آن یعنی ارتقای سطح سلامت روان مهاجرین هدایت کرد؟!
مطالعات تحقیقاتی از نقاط مختلف جهان نشان می دهد كه مهاجرت روندی پیچیده است. مهاجرت افراد مختلف را با روش های متفاوت تحت تأثیر قرار می دهد. به عبارت ساده‌تر مهاجرت بدون برنامه ریزی و آگاهی بیشتر اوقات با وقایع استرس‌زا، موانع و چالش‌ها همراه خواهد بود. چنانچه مهاجرت برنامه ریزی شده و همراه با آگاهی انجام شود؛ و پیامدهای ناشی از آن کنترل شود نه تنها موفقیت آمیز خواهد بود؛ بلکه موجب إرتقای سطح سلامت روان و رضایتمندی افراد خواهد شد.
شرایط اقتصادی و اجتماعی مهاجرین در کشور مقصد
افراد گاهی در پی جاذبه ی اقتصادی به کشوری ثروتمند مهاجرت می کنند؛ اما به دلیل عدم آگاهی در محاسبات خود اشتباه کرده و در سطح فقیر و متوسط جامعه‌ی کشور مقصد قرار می‌گیرند. این در حالی است که آنها در کشور خود از شرایط مالی خوبی برخوردار بوده اند و در سطح مرفه جامعه قرار داشته اند. وجود شکاف عمیق اقتصادی میان آنها و سایر افراد جامعه‌ی کشور مقصد باعث انزوا و فشار روانی در مهاجرین خواهد شد. راه‌حل برای جلوگیری از بروز این مشکلات چیست؟!
اشخاص قبل از مهاجرت باید اطلاعات کامل در مورد کشور مقصد به دست آورند و با آگاهی کامل اقدام به مهاجرت کنند. شرایط اقتصادی خود و کشور مقصد را به خوبی مورد بررسی قرار دهند؛ تا تصویری حقیقی از جایگاه خود در کشور مقصد را به دست آورند. برای این کار لازم است آنها با موسسه های قانونی مهاجرت و کارشناس های متخصص در زمینه مهاجرت مشورت کنند.
در همین راستا پیشنهاد می کنم، مقاله ی راه های تشخیص موسسات مهاجرتی قانونی از غیرقانونی و جعلی را بشناسید! را مطالعه بفرمایید.
انتخاب روش مهاجرتی
انتخاب روش مهاجرتی صحیح نقش فوق‌العاده بزرگی در بهداشت و سلامت روان افراد دارد. این امر نه‌تنها تعیین کننده سرنوشت مهاجر است؛ بلکه جایگاه وی را در کشور مقصد مشخص می کند. به همین جهت بهتر است مناسب‌ترین روش مهاجرتی را انتخاب کند. گاهی افراد با توصیه های افراد نه چندان آگاه جهت صرفه جوی در هزینه‌ها روش های مهاجرتی را انتخاب می کنند؛ که با روحیه و منزلت شخص مهاجر سازگار نیست. این امر باعث ایجاد فشار روانی و به خطر افتادن سلامت و بهداشت روان مهاجرین خواهد شد؛ اما راه جلوگیری از چنین پیشامدی چیست؟!
آشنایی با زبان کشور مقصد
اشخاصی که بدون آشنایی با زبان کشور مقصد اقدام به مهاجرت می کنند. سلامت و بهداشت روان آنها بیشتر از سایر مهاجرین در معرض خطر قرار می گیرد. این افراد قادر به ارتباط برقرار کردن با مردم جامعه ی مقصد نیستند. در رفع نیازهای روزمره‌ی خود دچار مشکل می شوند و توانایی زیادی برای پیدا کردن دوست در کشور مقصد نخواهند داشت؛ بنابراین جهت کم کردن استرس ناشی از مهاجرت و حفظ سلامت روان اشخاص در مهاجرت بهتر است آنها تا حدودی با زبان کشور مقصد آشنایی داشته باشند. این امر به‌ویژه برای افرادی صدق می‌کند که به هدف تحصیل و با اخذ ویزای تحصیلی اقدام به مهاجرت می‌کنند.
جدایی از خانواده
اغلب افرادی که روش مهاجرتی پناهندگی را انتخاب می‌کنند حق بازگشت به سرزمین خود را ندارند. بنابراین آنها از خانواده و اقوام خود گاهی تا پایان عمر جدا خواهند شد. متأسفانه این امر سلامت و بهداشت روان مهاجرین را به‌شدت تحت تاثیر قرار می دهد و پیامدهای مخربی بر روان آنها خواهد گذاشت. پیامدهایی که گاهی هرگز جبران نخواهد شد.
موسسه ی حقوقی GO2TR هیچ‌گونه خدمات و مشاوره ای در مورد پناهندگی ارائه نمی دهد و به هیچ عنوان مهاجرت از طریق پناهندگی را توصیه نمی کند.
سایر عوامل مؤثر
عوامل زیادی مثل: عدم پذیرفته شدن توسط مردم کشور مقصد، شکاف عمیق فرهنگی و… در وضعیت سلامت روان مهاجرین تأثیر گذار است؛ اما همان‌طور که مشاهده کردید برای هرکدام از این عوامل راه حل هایی هست یا بهتر است بگوییم راهکارهایی وجود دارد که نه تنها استرس و چالش های مهاجرت را به کلی مرتفع می کند؛ بلکه موجب حفظ سلامت و روان مهاجرین خواهد شد. نظر شما در مورد یک مهاجرت سالم و موفق چیست؟ به نظر شما چه عواملی در انجام یک مهاجرت سالم موثر است. لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منبع:
پرسش و پاسخ