قانون دوبلین چیست؟

سالانه افراد زیادی، کشورهای عضو اتحادیه اروپا را برای مهاجرت انتخاب می‌کنند. در این میان افرادی هستند که با توجه به شرایطی که دارند، ممکن است مهاجرت به اروپا از طریق پناهندگی را برای ادامه زندگی مناسب ببینند. در ژانویه ۲۰۲۳، حدود ۸۴,۷۴۰ متقاضی پناهندگی برای اولین بار وارد این قاره شده‌اند که نسبت به سال گذشته، ۳ درصد افزایش داشته است. در نتیجه آمار و ارقام نشان می‌دهد که تعداد متقاضیان برای پناهندگی در اتحادیه اروپا همواره رو به افزایش بوده است. به همین دلیل، کشورهای اتحادیه به همراه کشورهای ایسلند، سوئیس، لیختن اشتاین و نروژ قانونی به نام قانون دوبلین وضع کرده‌اند تا با استفاده از این قانون بتوانند روند پناهندگی و جمعیت پناهندگان را کنترل کنند.

طبق قانون دوبلین، اگر به‌عنوان پناهنده وارد یکی از کشورهای اتحادیه اروپا شوید، تنها یکی از کشورهای عضو قانون دوبلین می‌تواند درخواست پناهندگی شما را بررسی کند. به بیانی دیگر، شما قادر به انتخاب نخواهید بود که کدام کشور به پرونده پناهندگی شما در اروپا رسیدگی کند. در نتیجه شما فقط می‌توانید در یک کشور درخواست پناهندگی دهید و فقط می‌توانید از یک کشور پناهندگی دریافت کنید. حال که کمی اطلاعات در مورد قانون دوبلین به دست آوردید، در ادامه این مقاله به بررسی کامل این قانون خواهیم پرداخت.

معرفی قانون دوبلین

همان‌طور که گفته شد، اگر شما به عنوان پناهنده وارد یکی از کشورهای اتحادیه اروپا شوید، این قانون دوبلین است که تعیین می‌کند که مسئول رسیدگی به درخواست پناهندگی شما کدام کشور باشد. در اغلب موارد به این صورت است که درخواست پناهندگی شما توسط همان کشوری که اول به آن وارد شده‌اید، بررسی می‌شود. اما اگر در کشور دیگری درخواست پناهندگی داده باشید، یا اگر اداره حفاظت بین‌المللی (International Protection Office – IPO) تصمیم بگیرد که کشور دیگری باید مسئول درخواست پناهندگی شما باشد، می‌توانند شما را به کشور دیگری برای پیگیری درخواستتان منتقل کنند. در نتیجه طبق قانون دوبلین، شما نمی‌توانید کشور مقصد خود را انتخاب کنید و این قوانین دوبلین هستند که کشور نهایی شما را تعیین می‌کنند.

کشورهای عضو قانون دوبلین

در این بخش، به معرفی کشورهای عضو قانون دوبلین می‌پردازیم. کشورهای دوبلین شامل ۲۷ کشور از اتحادیه اروپا و همچنین ۴ کشور دیگر هستند که تابع قوانین دوبلین عمل می‌کنند. در لیست زیر این کشورها نوشته شده است.

توجه داشته باشید که کشور انگلستان بعد از جدایی از اتحادیه اروپا و پس از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰، دیگر تابع قوانین دوبلین نیست.

بیشتر بخوانید:

تفاوت قانون دوبلین ۲ و دوبلین ۳

قانون دوبلین نیز مانند هر قانون دیگری در طی زمان دستخوش تغییرات شده است. قانون دوبلین ۳ برای اصلاح برخی از موارد در قانون دوبلین ۲ عرضه گشت و در آن سعی شد تا مسائل مربوط به پناهندگان بهبود پیدا کند.

در ابتدا، در قانون دوبلین ۳، قوانین جدیدی در مورد نحوه رفتار با پناهجویان تحت قوانین دوبلین مطرح شد. طبق قانون جدید پناهجویان باید قبل از شروع فرآیند پناهندگی، از قوانین دوبلین مطلع شوند و سپس یک مصاحبه رسمی (در صورت نیاز با حضور مترجم) داشته باشند. این مصاحبه باید قبل از هر مصاحبه دیگری در رایطه با فرآیند پناهندگی صورت بگیرد.

یکی دیگر از تغییراتی که در قوانین پس از اجرای قانون دوبلین ۳ رخ داده است، داشتن حق اعتراض و درخواست تجدید نظر پناهجویان است که در قانون دوبلین ۲ اصلاً حق تجدید نظری برای پناهجویان قائل نشده بودند.

از دیگر تغییرات می‌توان به کوتاه‌تر شدن زمان انتقال پناهجو به یک کشور دیگر و تغییراتی در مورد افراد زیر ۱۸ سال اشاره کرد.

نحوه بررسی درخواست پناهندگی براساس قانون دوبلین

پس از آنکه شما در یکی از کشورهای عضو قانون دوبلین درخواست پناهندگی کنید، اطلاعات بیومتریک شما یعنی عکس و اثر انگشت، توسط دفتر حفاظت بین‌المللی (IPO) ثبت می‌شود. این اطلاعات در یک پایگاه داده اتحادیه اروپا به نام Eurodac ثبت می‌شود و تمامی کشورهای عضو قانون دوبلین به این اطلاعات دسترسی دارند.

زمانی که برای اولین بار درخواست پناهندگی خود را در یکی از کشورهای دوبلین ثبت می‌کنید، سازمان مربوطه تصمیم می‌گیرد که کشوری که در حال حاضر (کشور A) در آن حضور دارین به درخواست شما رسیدگی کند و یا کشور دیگری (کشور B) را مسئول رسیدگی به درخواست شما قرار دهد. اگر بنا به دلایلی، لازم باشد که کشور دیگری درخواست پناهندگی شما را بررسی کند، دفتر حفاظت بین‌المللی (IPO) پرونده شما را به کشور B ارسال می‌کند و این کشور باید ظرف مدت ۲ ماه پس از دریافت درخواست، پاسخ دهد. اگر کشور B در این بازه زمانی پاسخی ندهد، به این معنی است که مسئولیت درخواست شما را پذیرفته است و پرونده پناهندگی شما در این کشور بررسی خواهد شد.

نوع دیگری از بررسی پرونده به این صورت است که اگر شما قبلاً برای پناهندگی در کشور A که عضو دوبلین است درخواست داده باشید، اما اکنون در کشور B حضور داشته باشید، دفتر حفاظت بین‌المللی (IPO) از کشور A درخواست خواهد کرد تا اجازه دهد شما به کشور A برگردید. کشور A باید به درخواست بازگشت شما در عرض ۲ هفته پس از ثبت اطلاعات در سامانه Eurodac و یا ظرف ۱ ماه پس از دریافت درخواست پاسخ دهد. اگر از کشور A در این بازه زمانی پاسخی دریافت نشود، به این معنی است که این کشور موافق بازگشت شما به کشور است و درخواست شما را پذیرفته است.

دلایل بررسی پرونده توسط کشور دیگری از عضو قانون دوبلین

تا به اینجا متوجه شدیم که ممکن است پرونده پناهندگی شما، توسط کشور دیگری بررسی شود. حال به بررسی دلایل این اتفاق می‌پردازیم. دلایلی که چرا کشور دیگری می‌تواند مسئولیت درخواست پناهندگی شما را بر عهده بگیرد به ترتیب اهمیت و اولویت در ادامه نوشته شده است.

حقوق پناهجویان در فرآیند دوبلین

اگر شما به عنوان یک پناهجو وارد یکی از کشورهای عضو قانون دوبلین شوید، تحت این قانون دارای حق و حقوق مشخصی نیز خواهید بود، که این حقوق ممکن است با توجه به کشوری که در آن حضور پیدا می‌کنید، متفاوت باشد. در ادامه حقوقی که تحت قانون دوبلین برای پناهجویان در کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا تعیین شده است را بررسی می‌کنیم.

حقوق پناهجویان در فرآیند دوبلین در فرانسه

حقوق پناهجویان در فرآیند دوبلین در ایتالیا

بیشتر بخوانید:

• پناهندگی در یونان
• پناهندگی در استرالیا

قانون دوبلین شامل چه پناهجویانی نخواهد شد؟

شما اگر هر یک از شرایط زیر را داشته باشید، قانون دوبلین شامل حال شما نخواهد شد. توجه داشته باشید که اگر قانون دوبلیت در مورد پرونده شما صدق نکند به این معنی است که درخواست پناهندگی شما پذیرفته شده است. بلکه به این معنی است که درخواست پناهندگی شما تحت فرآیند دیگری به غیر از قانون دوبلین بررسی خواهد شد.

لغو قانون دوبلین

همواره بحث بر سر لغو قانون دوبلین، به خصوص پس از پاندمی کرونا و شروع جنگ اوکراین میان اعضای این قانون بوده است. همچنین صحبت بر سر لغو قانون دوبلین و جایگرینی آن با قوانین جدیدی بوده است که مسئولیت پناهندگان را میان کشورها تقسیم کند. اما مشخص نیست که آیا این روند جدید به تصویب می‌رسد یا خبر. به علاوه اینکه نگرانی‌های در مورد قوانین جدید وجود دارد، چرا که به نظر می‌رشد این قوانین جدید بسیار نزدیک به قوانین فعلی دوبلین است.

منابع

• EU Dublin Regulation
• Cooperation under the Dublin Regulation

سوالات متداول