کلاس همیشه پیشته!

اپلیکیشن GO2TRain به گفته‌ی کاربران، بهترین و کامل‌ترین مرجع آموزش زبانی هستش که تابحال استفاده کردند، به جدیت کلاس درس واقعی، با امکان برقراری ارتباط با سایر هم‌کلاسی‌ها، اما هر زمان و هر جایی که خودشون دلشون بخواد...!

مشاوره ۰۲۱ ۴۳۰۰۰ ۰۲۱
search-btn
مشاوره: ۰۲۱ ۴۳۰۰۰ ۰۲۱
مشاوره رایگان مهاجرت۰۲۱ ۴۳۰۰۰ ۰۲۱

۵۰ نفر از مشاوران ما در حال حاضر آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.

021 43000 021
برای برقراری تماس دکمه زیر را فشار دهید
تماس

در صورتیکه موفق به مکالمه با مشاوران ما از طریق شماره اصلی نشدید، می‌توانید با یکی از شماره‌های زیر تماس بگیرید.
+982142956

اپلیکیشن آموزش زبان !

صفحه اصلی تحصیل در فرانسهتحصیل در رشته‌ های مهندسی در فرانسه

تحصیل در رشته‌ های مهندسی در فرانسه

Author Avatar به قلم خاطره محمدی

آخرین ویرایش:

تاریخ انتشار: ۲ سال پیش

رشته های مهندسی؛ از محبوب‌ترین رشته‌ها برای تحصیل در دانشگاه است و برای افرادی که می‌خواهند تحصیل در خارج از کشور را انتخاب کنند، یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها، تحصیل مهندسی در فرانسه است. در میان کشورهای مختلفی که جزء محبوب‌ترین مقصدها برای تحصیل در رشته‌های مهندسی به زبان غیرانگلیسی و انگلیسی هستند، کشور فرانسه با فراهم کردن امکان تحصیل کم هزینه و رایگان متقاضیان زیادی را به خود جذب کرده است. شرایط مناسب تحصیل رایگان در کشور فرانسه، حضور دانشگاه های برتر فرانسه در رنکینگ‌های جهانی و اخذ ویزای تحصیلی فرانسه در کمترین زمان، سایر دلایلی است که این کشور را به مقصد محبوبی برای تحصیل در رشته‌های مهندسی تبدیل کرده است.

برای تحصیل در خارج و پیدا کردن مسیر مناسب در انواع روش‌های مهاجرت، کارشناس‌های مهاجرتی ما در GO2TR آماده مشاوره و خدمت‌رسانی هستند.

تحصیل در رشته های مهندسی در فرانسه با GO2TR

موسسه مهاجرتی GO2TR، با داشتن بیش از ۱۵ سال سابقه و هزاران پرونده موفق در رزومه خود، می‌تواند در تمام مراحل اخذ ویزای تحصیلی فرانسه و دریافت نامه پذیرش از دانشگاه‌های این کشور جهت تحصیل رشته‌های مهندسی، به شما کمک کند. در ادامه، ۲ نمونه از پرونده‌های موفق GO2TR در زمینه اخذ ویزای تحصیلی فرانسه جهت تحصیل مهندسی در این کشور را، می‌توانید مشاهده کنید.

اخذ ویزای تحصیلی فرانسه توسط کارشناسان GO2TR
اخذ ویزای تحصیلی فرانسه توسط کارشناسان GO2TR
اخذ ویزای تحصیلی فرانسه توسط کارشناسان GO2TR
اخذ ویزای تحصیلی فرانسه توسط کارشناسان GO2TR
go2tr.irgo2tr.ir
مشاهده پست

معرفی انواع رشته‌های مهندسی در کشور فرانسه

همان‌طور که می‌دانید رشته های مهندسی بسیار گسترده‌ هستند و زیرشاخه‌های فراوانی دارند. در دانشگاه‌های کشور فرانسه انواع مختلفی از رشته‌های مهندسی وجود دارد که دانشجویان می‌توانند بسته به علاقه در آن‌ها تحصیل کنند. برخی از رشته‌های مهندسی که در دانشگاه‌های فرانسه تدریس می‌شوند عبارت‌اند از:

عنوان رشتهمعرفی رشته
مهندسی مکانیکمهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که فیزیک مهندسی و ریاضیات را با دانش مواد تلفیق می‌کند. در این رشته طراحی و ساخت سیستم‌های مکانیکی انجام می‌شود و به مادر علوم مهندسی‌ شهرت دارد.
مهندسی برقدر مهندسی برق به الکتریسیته، الکترومغناطیس و الکترونیک پرداخته می‌شود. فراگیرتر شدن استفاده از انرژی الکتریکی و افزایش نیاز به انتقال سریع‌تر اطلاعات، باعث شده تا رشته مهندسی برق به یکی از مهم‌ترین شاخه‌های مهندسی تبدیل شود.
مهندسی شیمیمهندسی شیمی به معنای به‌ کارگیری علوم پایه برای پیاده کردن فرایندهای شیمیایی و فیزیکی در واحد صنعتی است. در واقع مهندسی شیمی با طراحی، ساخت و بهره‌برداری از فرایندها و کارخانجات صنایع شیمیایی مرتبط است.
مهندسی الکترونیکمهندسی الکترونیک یکی دیگر از شاخه‌های مهندسی است که از دانش علمی و اثر الکترون‌ها استفاده می‌کند تا به توسعه قطعات، دستگاه‌ها، سیستم‌ها یا تجهیزات دیگر کمک کند.
مهندسی نفتمهندسی نفت با دانش و فناوری اکتشاف، محاسبات، بهره‌برداری از منابع زیرزمینی مانند نفت و گاز و انتقال آن‌ها به سطح در ارتباط است.
مهندسی زیست پزشکیمهندسی پزشکی یا مهندسی زیست پزشکی یکی از شاخه‌های پرطرفدار مهندسی است که به دنبال ایجاد ارتباط بین علوم مهندسی و علوم پزشکی است.
مهندسی صنایعمهندسی صنایع در تلاش است تا با سامانه‌های پیچیده، دانش، اطلاعات، انرژی و مواد، سامانه‌ها، سازمان‌های پیچیده و… توسعه و بهبود بخشد و آن‌ها را بهینه‌سازی کند.

معرفی بهترین دانشگاه‌های مهندسی فرانسه

طول دوره تحصیل مهندسی در فرانسه
طول دوره تحصیل مهندسی در فرانسه

تحصیل در رشته مهندسی در دانشگاه‌های فرانسه، فرصت دریافت مدرک تحصیلی معتبر و برنامه تحصیلی عالی را برای دانشجویان فراهم می‌کند. یکی دیگر از دلایلی که دانشگاه‌های فرانسه در رشته مهندسی را پرطرفدار کرده این است که استاندارد برنامه درسی مهندسی در دانشکده‌های مهندسی فرانسه ترکیبی از آموزش در هر دو زمینه عملی و نظری است. در ادامه می‌خواهیم به معرفی ۴ دانشگاه برتر کشور فرانسه برای تحصیل در رشته مهندسی بپردازیم.

نام دانشگاهرتبه در رنکینگ QS 2022
دانشگاه گرونوبل آلپ۳۱۴
دانشگاه پلی تک مونپلیه
دانشگاه سوربن۷۲
دانشگاه لیل۱۰۰۰-۸۰۱
بهترین دانشگاه های مهندسی فرانسه
go2tr.irgo2tr.ir
مشاهده پست

تحصیل رشته‌های مهندسی در دانشگاه گرونوبل آلپ

اینفوگرافی بهترین دانشگاه‌های فرانسه و سرایط تحصیل در این کشورها
بهترین دانشگاه‌های فرانسه و سرایط تحصیل در این کشورها

دانشگاه گرونوبل آلپ یک دانشگاه تحقیقاتی است که در گرونوبل فرانسه واقع‌شده است. بخش مهندسی و مدیریت این دانشگاه به هشت قسمت تقسیم می‌شود. به طور کلی دانشگاه گرونوبل آلپ ۵۵ هزار دانشجو دارد که ۸۵۰۰ دانشجوی آن بین‌المللی هستند. از آنجایی که این دانشگاه با سازمان‌های تحقیقاتی ملی و بین‌المللی ارتباط نزدیکی دارد، بنابراین تحقیقات خود را در سطح جهانی ایجاد می‌کند. این دانشگاه یکی از بهترین دانشگاه‌های کشور فرانسه برای تحصیل در رشته مهندسی است و در بین ۱۰ دانشگاه برتر فرانسه قرار دارد.

رشته‌های مهندسی که دانشگاه گرونوبل آلپ ارائه می‌دهد عبارت‌اند از:

  • استاندارد مهندسی کامپیوتر
  • مهندسی کامپیوتر
  • ژئومکانیک و مهندسی عمران
  • مهندسی عمران و مهندسی هیدورلیک
  • مهندسی زمین‌لرزه و زمین‌لرزه‌شناسی
  • ژئوفیزیک
  • مدل‌های مولتی فیزیک برای مهندسی برق
  • فناوری سیستم، کنترل و اطلاعات
  • امینت سیستم‌های یکپارچه
  • مهندسی برق برای ساختمان‌ها و شبکه‌های هوشمند
  • مدارها و سیستم‌های بی‌سیم
  • مهندسی پزشکی
  • علم مواد برای انرژی هسته‌ای
  • علم مواد برای مهندسی
  • مهندسی مواد پیشرفته
  • علم مواد برای مهندسی هسته‌ای
  • بیومواد و پالایشگاه زیستی
  • فناوری نانو و میکرو برای سیستم‌های یکپارچه
  • علم پیشرفته مواد برای خلاقیت و پایایی
  • مهندسی صنایع پایدار

تحصیل رشته‌های مهندسی در دانشگاه پلی تک مونپلیه

دانشگاه پلی تک مونپلیه یکی از ۲۰۵ دانشگاه برتر مهندسی در جهان است که مدرک رشته مهندسی بسیار معتبری را به دانشجویان خود ارائه می‌دهد. در حال حاضر این دانشگاه شش رشته مهندسی دارد و هدف اصلی آن این است که دانشجویان مهارت‌های پایه را بیاموزند و سپس برای ایجاد روابط بین‌المللی و مشارکت در فعالیت‌های علمی از طریق همکاری با آزمایشگاه‌ها، اهداف خود را ادامه دهند. در واقع می‌توان گفت هدف اصلی دانشگاه پلی تک مونپلیه افزایش آگاهی دانشجویان از طریق تحقیق و نوآوری است.

رشته‌های مهندسی که دانشگاه پلی تک مونپلیه ارائه می‌دهد عبارت‌اند از:

  • GBA (بیولوژیکی و مهندسی مواد غذایی)
  • IG (علوم کامپیوتر و مدیریت)
  • MAT (علم و مهندسی مواد)
  • MEA (مهندسی برق)
  • MI (مهندسی مکانیک و طراحی تعاملی)
  • STE (علوم و مهندسی آب)

تحصیل رشته‌های مهندسی در دانشگاه سوربن

بدون شک بسیاری از شما نام دانشگاه سوربن فرانسه را شنیده‌اید. این دانشگاه یک مرکز تحقیقاتی عمومی در شهر پاریس فرانسه است و یکی از معتبرترین و بهترین دانشگاه‌های دنیا محسوب می‌شود. دانشگاه سوربن تابه‌حال موفق شده تا ۶ مدال فیلدز ۳۳ جایزه نوبل و یک جایزه تورینگ به دست آورد. یکی از بخش‌های اصلی این دانشگاه دانشکده علوم و مهندسی است که تمام رشته‌های مهندسی را پوشش می‌دهد. یکی از نقاط قوت اصلی دانشکده مهندسی دانشگاه سوربن این است که با بسیاری از شرکت‌ها برای ترویج و رشد موضوعات جدید همکاری می‌کند.

رشته‌های مهندسی که دانشگاه سوربن فرانسه ارائه می‌دهد عبارت‌اند از:

  • مهندسی هوافضا
  • مهندس معماری و ساختمان
  • مهندسی اتوماسیون
  • مهندسی پزشکی
  • مهندسی ساختمان
  • مهندسی شیمی و بیوشیمی
  • مهندسی عمران
  • مهندسی کامپیوتر
  • مهندسی انرژی الکتریکی
  • مهندسی الکترونیک و مخابرات
  • مهندسی الکترونیک برای انرژی و اطلاعات
  • مهندسی انرژی
  • مدیریت مهندسی
  • مهندسی محیط زیست
  • طراحی صنعتی
  • مهندسی مکانیک
  • مهندسی مکاترونیک

دانشگاه لیل

دانشگاه لیل دارای ۷۲ هزار دانشجو است که ۹۵۰۲ نفر از آن‌ها دانشجویی بین‌المللی محسوب می‌شوند. این دانشگاه واحد تحقیقاتی بسیار عظیمی دارد که همه رشته‌های مهندسی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد؛ بنابراین می‌توان گفت دانشگاه لیل یک مرکز آموزشی بسیار عالی برای تحقیق و نوآوری است.

رشته‌های مهندسی که دانشگاه لیل فرانسه ارائه می‌دهد عبارت‌اند از:

  • مهندسی الکترونیک برای انرژی و اطلاعات
  • مهندسی انرژی
  • مدیریت مهندسی
  • مهندسی محیط زیست
  • طراحی صنعتی
  • مهندسی معماری
  • مهندسی هوافضا
  • مهندسی برق برای توسعه پایدار
  • مهندسی شهرسازی و زیستگاه
  • مهندسی عمران
  • مهندسی کامپیوتر
  • مهندسی انرژی الکتریکی
  • مهندسی الکترونیک و مخابرات

مدارک لازم برای اخذ پذیرش در رشته‌های مهندسی فرانسه

دانشکده های مهندسی در فرانسه
دانشکده های مهندسی در فرانسه

متقاضیان ایرانی، برای تحصیل رشته مهندسی در فرانسه به ویزای تحصیلی فرانسه (VLS-TS) نیاز دارند. بلافاصله پس از پذیرش و ثبت‌نام در دانشگاه موردنظر خود در فرانسه، می‌توانید برای درخواست ویزای فرانسه اقدام کنید. توصیه می‌شود که حداقل ۳ ماه قبل از شروع برنامه آموزشی خود در فرانسه، نسبت به دریافت ویزای این کشور اقدام کنید.

نمرات زبان انگلیسی موردنیاز برای اخذ پذیرش در رشته‌های مهندسی فرانسه

برای پذیرش در برخی از رشته‌ها و دانشگاه‌ها، قبولی در آزمون‌های ورودی دانشگاه‌های فرانسه یا آزمون‌های استانداردی مانند GRE، GMAT یا LSAT موردنیاز است. شما به‌عنوان ‌یک متقاضی غیربومی زبان، برای پذیرش در دوره‌های تحصیلی، نیاز به آزمون مهارت زبان خواهید داشت. شرکت در آزمون “Demande d’Admission Préalable” یا DAP برای دانشگاه‌های فرانسه بیشترین متقاضی را دارد.

نام آزمونحداقل نمره قبولی
تافل ۷۴ الی ۹۰
آیلتس۶ الی ۶.۵
سطح زبان فرانسهB2
آزمون کمبریج۱۷۶

هزینه تحصیل رشته‌های مهندسی در فرانسه

اینفوگرافی هزینه‌های زندگی در فرانسه
هزینه‌های زندگی در فرانسه

از آنجایی که دانشگاه‌های فرانسه از بودجه دولتی برخوردار هستند؛ بنابراین می‌توان گفت شهریه‌های تحصیل در این کشور آن‌چنان بالا نیست و حتی در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته هزینه شهریه دانشگاه در کشور فرانسه بسیار پایین است. شما می‌توانید هزینه تحصیل در رشته‌های مهندسی دانشگاه‌های معتبر فرانسه را در جدول زیر مشاهده کنید:

نام دانشگاهشهریه سالانه کارشناسی
دانشگاه گرونوبل آلپ۲۹۰۰ تا ۳۲۰۰ یورو
دانشگاه پلی تک مونپلیه۹۷۰۰ تا ۱۳ هزار یورو
دانشگاه سوربن۲۴۳ تا ۳۸۰ یورو
دانشگاه لیل۲۵۰ یورو

بورسیه تحصیلی رشته‌های مهندسی در فرانسه

از آنجایی که شاید برخی از دانشجویان بین المللی و یا دیگر دانشجویان نتوانند از پس هزینه‌های زندگی و تحصیل خود برآیند؛ بنابراین دانشگاه‌ها بورسیه‌های کمک مالی و تحصیلی ویژه‌ای برای دانشجویان خود در نظر می‌گیرند. این بورسیه‌ها با هدف کمک‌های مالی و یا انجام تحقیقات به دانشجویان ارائه می‌شود. ادامه بورسیه‌های دانشگاه‌های مطرح کشور فرانسه را بررسی خواهیم کرد.

بورسیه دانشگاه گرونوبل آلپ

یکی از بهترین و مورد انتظارترین برنامه‌های بورسیه تحصیلی در کشور فرانسه متعلق به دانشگاه گرونوبل آلپ است. برنامه بورسیه بنیاد گرنوبل INP برای دانشجویان مهندسی در مقطع کارشناسی ارشد است که با هدف گردآوری نقاط قوت، آموزش عالی، ارائه تحقیقات و… انجام می‌شود. در واقع می‌توان گفت این بورسیه‌ها به دانشجویان برتر این امکان را می‌دهد تا تحقیقات و ابداعات خود را شکوفا کنند.

میزان بورسیه دانشگاه گرنوبل آلپ ۸۰۰۰ یورو در سال است.

بورسیه دانشگاه پلی تک مونپلیه

این دانشگاه انواع کمک هزینه‌های تحصیلی، کمک‌های مالی به دانشجویان خارج از کشور و بورسیه‌های تحصیلی بین‌المللی را ارائه می‌دهد. این بورسیه‌ها به عنوان کمک‌های مالی برای دانشجویانی که نمی‌توانند هزینه زندگی و تحصیل خود را بپردازند به کار گرفته می‌شوند. همچنین دانشگاه پلی تک مونپلیه برای اهداف مختلفی مانند کارآموزی، مطالعات و تحقیقات بورسیه‌های دانشگاهی ویژه‌ای در نظر می‌گیرد. بسیاری از سازمان‌های دیگر مانند شرکت‌ها، موسسه ها و… کمک هزینه‌های تحصیلی ویژه‌ای را برای دانشجویان بین‌المللی این دانشگاه در نظر گرفته‌اند.

بورسیه دانشگاه سوربن

در صورتی که دانشجویان مشکل مالی داشته باشند، می‌توانند از دانشگاه سوربن بورسیه دریافت کنند. به طور معمول بورسیه کمک هزینه تحصیل، برای دانشجویان نمونه در نظر گرفته می‌شود. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که دانشگاه سوربن یک دانشگاه دولتی است؛ بنابراین شهریه زیادی دریافت نمی‌کند.

بورسیه دانشگاه لیل

دانشگاه لیل نیز برای دانشجویان خود که اوضاع مالی خوبی ندارند کمک‌ هزینه‌های تحصیلی در نظر گرفته است تا بتوانند هزینه زندگی و هزینه‌های تحصیلی خود را پرداخت کنند. همچنین این دانشگاه برای دانشجویان برتر خود بورسیه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته تا بتوانند تحقیقات و پژوهش‌های خود را با استفاده از آن انجام دهند.

میزان بورسیه دانشگاه لیل ۲۰۰۰ یورو در سال است.

درآمد مهندسان در فرانسه

درآمد مهندسان در فرانسه
درآمد مهندسان در فرانسه

فردی که در رشته مهندسی و در کشور فرانسه کار می کند به طور معمول سالانه حدود ۴۱۸۰۰ یورو درآمد دارد. دستمزد‌های مهندسان در کشور فرانسه از ۱۳۳۰۰ یورو تا ۸۸۵۰۰ یورو در سال متغیر است در واقع می‌توان گفت حقوق‌ها بین رشته‌های مختلف مهندسی متفاوت است. در جدول زیر درآمد انواع مهندسان در کشور فرانسه آورده شده است:

موقعیت شغلیمیزان درآمد سالانه
مهندس آکوستیک۴۱۳۰۰ یورو
مهندس اتوماسیون ۴۳۷۰۰ یورو
مهندس بیوشیمی۴۱۳۰۰ یورو
مهندس BMS۴۱۰۰۰ یورو
مهندس عمران۴۳۷۰۰ یورو
مهندس ارتباطات۴۵۲۰۰ یورو
مهندس سیستم های کنترل۴۰۰۰۰ یورو
مهندس برق۴۷۵۰۰ یورو
مهندس انرژی۴۴۱۰۰ یورو
مهندس محیط زیست۴۳۳۰۰ یورو
مهندس ژنتیک۴۵۱۰۰ یورو
مهندس زمین شناسی۴۴۵۰۰ یورو
مهندس صنایع۴۲۳۰۰ یورو
مهندس آبیاری۴۱۶۰۰ یورو
مهندس تولید۳۹۱۰۰ یورو
مهندس معدن۴۲۵۰۰ یورو
مهندس اپتیک و لیزر۴۰۷۰۰ یورو
مهندس لوله کشی۳۷۰۰۰ یورو
مهندس فاضلاب۳۹۸۰۰ یورو

مقایسه تحصیل رشته‌های مهندسی در فرانسه و آمریکا

دلایل تحصیل رشته مهندسی در فرانسه
دلایل تحصیل رشته مهندسی در فرانسه

فرانسه و آمریکا دو کشور بسیار عالی برای تحصیل در رشته مهندسی هستند. می‌توان گفت فرانسه دومین مقصد پرطرفدار برای جذب دانشجویان بین‌المللی در رشته مهندسی است، اما سوالی که پیش می‌آید این است که تحصیل در کدام یک از این دو کشورها برای دانشجویان مهندسی بهتر است؟

برای پاسخ به این سوال می‌توانید جدول زیر را مورد بررسی قرار دهید:

کشورمزایای تحصیل مهندسیمعایب تحصیل مهندسی
فرانسه۱. کمتر بودن مدت زمان تحصیل
۲. پایین بودن هزینه‌های تحصیلی و ارائه‌ بورسیه‌های تحصیلی
۳. مدرک اخذ شده از دانشگاه‌های فرانسه بسیار معتبر است
۴. بورسیه‌های بیشتری در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد
زیاد بودن هزینه‌های اقامتی و هزینه های خوابگاه
آمریکا۱. راحت بودن اقامتگاه‌ها و خوابگاه‌ها برای دانشجویان و برخورداری از امکانات ویژه
۲. کیفیت آموزشی و انجام تحقیقات بسیار بالا است
۳. مهندسان آمریکایی نسبت به مهندسان فرانسوی درآمد بیشتری خواهند داشت
۴. پس از اتمام تحصیل در رشته مهندسی می‌توانید به راحتی وارد بازار کار شوید
۱. سختگیری در امتحانات و نمره دادن به دانشجویان
۲. بالا بودن هزینه‌های تحصیلی

منبع:

سوالات متداول

هزینه تحصیل رشته‌های مهندسی در فرانسه چقدر است؟

هزینه تحصیل مهندسی در فرانسه سالانه از ۲۵۰ تا ۱۳ هزار یورو متغییر است.

متوسط درآمد سالانه شغل مهندسی در فرانسه چقدر است؟

یک مهندس در فرانسه به طور معمول سالانه حدود ۴۱۸۰۰ یورو درآمد دارد.

برای تحصیل رشته مهندسی در فرانسه به چه ویزایی نیاز است؟

دانشجوی متقاضی برای تحصیل رشته مهندسی در فرانسه به ویزای تحصیلی فرانسه (VLS-TS) نیاز دارد.

مشاوره

موسسه مهاجرتی GO2TR با کادری مجرب و کارشناس‌های مهاجرتی در انواع روش‌های مهاجرت به خارج، اعم از تحصیلی،کاری و سرمایه گذاری خدمات مشاوره ارائه می‌دهد. مشاوره جلسات تخصصی مشاوره گوتوتی آر مسیر مهاجرت را برای شما هموار می‌کند.

موسسه مهاجرتی GO2TR با آنالیز کردن شرایط اختصاصی و ارزیابی معدل و توانایی‌های متقاضی می‌تواند دانشگاه‌ های برتر فرانسه را به او معرفی کند. همچنین اگر قصد تحصیل رایگان در فرانسه را دارید، پیشنهاد می‌کنیم که با کارشناس‌های مهاجرتی ما در موسسه GO2TR، در تماس باشید.

همــــــــــــین الان مشــاوره بگیــر!

هفت روز هفته از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب


پرسش و پاسخ