تحصیل دکترا در ترکیه

آخرین ویرایش در 23 مهر 1401 ، نویسنده : هانیه نریمانی

تحصیل دکترا در ترکیه، یکی از مقاصد اصلی دانشجویان ایرانی است، همواره مورد توجه بوده است. تحصیل در ترکیه به دلیل مزایای علمی آن و هزینه زندگی پایین نسبت به کشورهای دیگر، گزینه‌ای منطقی برای بسیاری از متقاضیان تحصیل در خارج، به‌نظر می‌رسد. داشتن دانشگاه‌هایی با رتبه عالی در سطح جهان، امکان دریافت بورسیه‌های متنوع برای دکترا و پذیرش نسبتا ساده می‌تواند از جذابیت‌های تحصیل دکترا در ترکیه باشد. حدود ۱۱۰هزار دانشجوی دکترا در سال ۲۰۲۲ برای تحصیل دکترا در ترکیه اقدام کرده‌اند که حدود نیمی از آن‌ها را زنان تشکیل می‌دادند. در این مقاله تمام جزئیات، شرایط، مدارک مورد نیاز و بورسیه‌های موجود برای تحصیل دکترا در ترکیه، بررسی خواهد شد.

 مزایای تحصیل دکترا در ترکیه

تحصیل و زندگی در ترکیه، برای ایرانیان که همسایه این کشور هستند و امکان سفر بدون ویزا به این کشور را دارند، گزینه بسیار مناسبی است. تحصیل دکترا در ترکیه نیز، به‌دلیل داشتن دانشگاه‌های برتر، امکان دریافت بورسیه تحصیلی و امکان کار در ترکیه پس از اتمام تحصیل، بسیار مورد توجه است. وجود دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت در ترکیه و دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم در کشور ترکیه، برای افرادی که قصد بازگشت به کشور ایران پس از تحصیل دکترا در ترکیه را دارند، بسیار مفید و مهم است. از طرفی ترکیه، عضو معاهده بولونیا است که این به مفهوم قابل پذیرش بودن مدارک دانشگاه‌های ترکیه در کشورهای عضو معاهده، بدون هرگونه دردسری است.

دانشگاه‌های برتر ترکیه برای تحصیل دکترا

دانشگاه‌های برتر ترکیه، گزینه مناسبی برای تحصیل دکترا در این کشور هستند. امکان تحصیل در مقطع دکترا، بسته به فرصت‌های دانشگاه، به دو زبان انگلیسی و ترکی برای دانشجویان فراهم است. دانشگاه‌های برتر این کشور، شرایط متنوعی برای پذیرش دانشجویان دارند که در ادامه بررسی می‌شود.

شرایط تحصیل دکترا در ترکیه در دانشگاه‌های برتر ترکیه

دانشگاه‌های ترکیه برای پذیرش در مقطع دکترا، رزومه و شرایط تحصیلی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهند. داشتن مقالات بین‌المللی، داشتن مدرک زبان، رزومه مناسب تحصیلی و در مواردی داشتن نمره آزمون GRE برای پذیرش در مقطع دکترا در ترکیه ضروری است. در جدول زیر مدرک زبان مورد نیاز برای دانشگاه‌های مختلف ارائه شده است.

نام دانشگاه	رتبه براساس QS	تافل مورد نیاز
دانشگاه کوچ	۴۷۷	۸۰-۱۰۰
دانشگاه سابانچی	۵۳۱-۵۴۰	۸۷ به بالا
دانشگاه فنی خاورمیانه	۵۰۱-۵۱۰	۸۶ به بالا
دانشگاه بیلکنت	۵۶۱-۵۷۰	۸۷-۱۰۰
دانشگاه بغازیچی	۷۰۱-۷۵۰	۷۹-۱۰۰
دانشگاه فنی استانبول	۶۰۱-۶۵۰	۸۰ به بالا

در برخی موارد خاص، با داشتن سوابق بسیار قوی تحصیلی، معدل بسیار بالا و سوابق پژوهشی بسیار قوی و… می‌توان بدون آزمون وارد مقطع دکترا در ترکیه شد. برای بررسی شرایط خود، با متخصصین مهاجرت موسسه مهاجرتی GO2TR تماس بگیرید

آزمون‌ ورودی برای مقطع دکترا در ترکیه

برای ورود به مقطع دکترا در ترکیه، نیاز به شرکت در آزمون‌هایی است که ارائه مدارک آن‌ها امکان پذیرش را برای شخص بسیار بالا می‌برد. درصورت تحصیل به زبان ترکی، نیاز به ارائه مدرک آزمون ALES وجود دارد. این آزمون برای سنجش توانایی زبانی (ترکی) و سطح محاسباتی شخص است. برای تحصیل به زبان انگلیسی نیز، ارائه مدرک آزمون GRE یکی از ملزومات پذیرش در مقطع دکترا در ترکیه است و نمرات بالا در این آزمون، تاثیر بسیار مثبتی در پذیرش شخص خواهد داشت.

در کنار مدارک این آزمون‌ها، داشتن مدارک تحصیلی قوی، مانند معدل بالا و مدرک زبان و سوابق پژوهشی مناسب نیز از موارد ضروری برای گرفتن پذیرش در مقطع دکترا به‌ شمار می‌رود.

هزینه و شهریه تحصیل دکترا در ترکیه

دانشگاه‌های ترکیه، بسته به کیفیت دانشگاه و امکاناتشان، شهریه‌های متفاوتی برای تحصیل در مقطع دکترا در نظر گرفته‌اند. این شهریه‌ها، برای برخی دانشگاه‌ها در حدود ۵ هزار لیر است. درحالی‌که برای دانشگاه‌های خصوصی تا ۱۰۰ هزار لیر نیز ممکن است هزینه در‌بر داشته باشد. اما نکته مهم در بررسی شهریه‌ها و هزینه‌های تحصیل، این است که برای تحصیل در مقطع دکترا، امکان دریافت فاند و یا استفاده از بورسیه‌های تحصیلی وجود دارد. این امر، به این مفهوم است که علاوه‌بر حذف هزینه شهریه، امکان دریافت کمک‌هزینه‌ای برای زندگی نیز بسیار محتمل است.

دانشجویان مقاطع کارشناسی‌ ارشد و دکترا، اجازه کار حین تحصیل در ترکیه تا ۲۰ ساعت در هفته را دارند.

هزینه‌های زندگی دانشجویی در ترکیه نیز، هزینه‌های معقولی هستند که طبق محاسبات تا حد زیادی با هزینه زندگی در شهری مانند تهران برابری می‌کنند. هزینه‌های دیگری که جزو هزینه‌های پنهان تحصیل در ترکیه  به‌شمار می‌روند، مانند هزینه جزوات و ویزا و… نیز هزینه‌هایی هستند که در اقدام برای تحصیل در این کشور، بایستی درنظر گرفته شوند.

شهریه برخی دانشگاه‌های برتر ترکیه در مقطع دکترا

شهریه تعدادی از دانشگاه‌های برتر کشور ترکیه برای مقطع دکترا، به‌صورت زیر ارائه شده است. باید توجه داشت که با دریافت بورسیه برای مقطع دکترا، شهریه‌های ارائه‌شده، قابلیت حذف و حتی دریافت هزینه اضافی برای زندگی دانشجو را دارند.

نام دانشگاه	رتبه براساس QS	شهریه
دانشگاه کوچ	۴۷۷	ندارد (امکان دریافت ۲۰۰۰ الی ۴۰۰۰ لیر به عنوان دستمزد)
دانشگاه سابانچی	۵۳۱-۵۴۰	۵۰۵۰۰ الی ۱۳۲۱۴۵ لیر
دانشگاه بیلکنت	۵۶۱-۵۷۰	۱۴۵۰۰ دلار
دانشگاه فنی خاورمیانه	۵۰۱-۵۱۰	۵۰۰۰ لیر
دانشگاه بغازیچی	۷۰۱-۷۵۰	۵۹۴۰ لیر

بورسیه‌های موجود برای مقطع دکترا

امکان دریافت بورسیه برای تحصیل در مقطع دکترا در ترکیه، باتوجه‌به رزومه و مکاتبه با استادان، در اکثر دانشگاه‌های ترکیه وجود دارد. علاوه‌بر این نوع بورسیه، انواع دیگری از بورسیه‌های کشور ترکیه نیز وجود دارد که عبارتند از

ترکیه بورسلاری

این بورسیه که بورسیه دولتی ترکیه است و با عنوان ترکیه بورسلاری شناخته می‌شود، هرساله با بررسی رزومه و شرایط اشخاص، تعدادی دانشجو برای تحصیل در مقاطع مختلف، می‌پذیرد. میزان این بورسیه علاوه بر حذف شهریه، برای دوره‌های مختلف به صورت زیر است:

• دوره کارشناسی: ۸۰۰ لیر
• دوره کارشناسی ارشد: ۱۱۰۰ لیر
• دوره دکتری: ۱۶۰۰ لیر

بورسیه توبیتاک

بورسیه توبیتاک (TUBITAK) بورسیه‌ای است که بر اساس پروژه‌ها به دانشجویان، محققان و استادان تعلق می‌گیرد. بورسیه TUBITAK، بورسیه‌ای نیست که با‌توجه‌به شرایط آن، بتوانید برای دریافت اقدام کنید. توبیتاک شامل پروژه‌‌هایی است که برای پژوهشگرانی که شرایط تحقیق روی آن‌ها را دارند، کمک‌هزینه و بورسیه در نظر گرفته شده است.با استفاده از این بورسیه تحصیل کاملا رایگان در ترکیه امکان‌پذیر است.

بورسیه اراسموس

طرح تبادل دانشجو یا بورسیه اراسموس، طرحی است که در آن دانشجویان کشورهای مختلف، می‌توانند مقطعی از تحصیل خود را در کشورهای دیگر انجام دهند. این بورسیه برای آشنایی با تحصیل در دیگر کشورها و بهبود رزومه تحصیلی بسیار مفید خواهد بود.

طرح تبادل دانشجو مولانا

در این طرح که طرح تبادل دانشجوی مولانا نامیده می‌شود، دانشجویان و استادان دانشگاه‌های کشورهای مختلف عضو این طرح، می‌توانند مدتی را در دانشگاه‌های کشور ترکیه بگذرانند. این طرح برای دانشجویان دکترا در ایران نیز فراهم است و دانشجویان دانشگاه تبریز و ارومیه، می‌توانند از این طرح استفاده کنند. مدت حضور دانشجویان در کشور ترکیه حداقل یک و حداکثر ۲ ترم خواهد بود.

مدارک موردنیاز برای تحصیل دکترا در ترکیه

مدارک مورد نیاز تحصیل در ترکیه، برای مقاطع مختلف متفاوت است و شرایط مختص خود را دارد. از آنجایی که قبولی در مقطع دکترا نیز بسته به شرایط دانشگاه‌ها متفاوت است، مدارک موردنیاز برای تحصیل دکترا نیز متفاوت خواهد بود. اما به صورت عمومی، مدارک موردنیاز برای تحصیل در مقطع دکترا در کشور ترکیه عبارتند از:

• مدارک تحصیلی مقاطع قبلی همراه با ریز نمرات
• CV اخیر متقاضی
• کپی گذرنامه
• انگیزه‌نامه و توصیه‌نامه
• مدارک زبان انگلیسی و ترکی
• توضیحات و شرح پروژه‌ پایان‌نامه‌ کارشناسی‌ ارشد

ویزای همراه تحصیلی در ترکیه

یکی از مزایای مهم کشور ترکیه، صدور ویزای همراه برای اعضای خانواده دانشجویان و محصلین در این کشور است. با داشتن ویزای همراه تحصیلی ترکیه، امکان بردن همسر و فرزند زیر ۱۸ سال برای افراد فراهم است. این موضوع با توجه به دوره طولانی‌مدت تحصیل در مقطع دکترای ترکیه (۴ سال و بیشتر)، برای متقاضیان تحصیل در این مقطع، گزینه بسیار مهمی به‌ شمار می‌رود.

کار در ترکیه حین و پس از تحصیل دکترا در ترکیه

دانشجویان خارجی برای کار در ترکیه باید از دولت ترکیه مجوز کار دریافت کنند. پیدا کردن شغل به صورت پاره‌وقت برای دانشجویانی که به زبان ترکی مسلط نیستند، امری دشوار است، چراکه بیشتر کارفرمایان ترک برای مشاغل پاره‌وقت به دنبال نیروی کار ترک‌زبان هستند. همچنین امکان کار در ترکیه برای دانشجویانی که در سال اول مقاطع تحصیلی کاردانی یا کارشناسی هستند، وجود ندارد اما دانشجویان کارشناسی ارشد و یا دکتری که دارای مجوز کار هستند می‌توانند تا زمانی که آسیبی به تحصیل نرسد(حدود ۲۰ ساعت در هفته) به‌ کار حین تحصیل در ترکیه بپردازند. حداقل حقوق مصوب در ترکیه ۲۸۲۶ لیر در ماه است.

اقامت پس از تحصیل در ترکیه

در موضوع اقامت در ترکیه، اجازه اقامت دانشجو به اخذ پذیرش و ثبت‌نام در دانشگاه بستگی دارد. قانون اقامت پس از تحصیل در ترکیه به این صورت است که به‌محض پایان‌ترم به‌طور رسمی، شما ده روز فرصت دارید که کشور ترکیه را ترک کنید.

اگر این مهلت ۱۰ روزه را برای درخواست اخذ اقامت از دست بدهید، حتی اگر فقط چند روز طول بکشد، برای شما مشکل‌ساز می‌شود. به طور مثال هنگام خروج از کشور با جریمه نقدی روبرو خواهید شد و حتی ممکن است با منع سفر و ورود مجدد به ترکیه برای یک دوره بین سه ماه تا پنج سال، مواجه شوید.

سوالات متداول